Бір дәурен кемді күнге – бозбалалық

Бір дәурен кемді күнге – бозбалалық, Қартаймастай көрмелік, ойланалық. Жастықта көкірек зор, уайым жоқ, Дейміз бе ешнәрседен құр қалалық. Бар ойы — өлең айтып, ән салалық, Біреуді қалжың қылып қолға алалық. Қызды ауылға қырындап үйір болса – Көңіліне зор қуаныш бір бадалық. Демеңдер өнбес іске жұбаналық, Ақыл тапсақ, мал тапсақ,...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Ғақлия

ЖЕТІНШІ СӨЗ Жас бала анадан туғанда екі түрлі мінезбен туады: біреуі — ішсем, жесем, ұйықтасам деп тұрады. Бұлар — тәннің құмары, бұлар болмаса, тән жанға қонақ үй бола алмайды. Һәм өзі өспейді, қуат таппайды. Біреуі — білсем екен демеклік. Не көрсе соған талпынып, жалтыр-жұлтыр еткен болса, оған қызығып, аузына салып,...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Тұрсын ЖҰРТБАЙ. «БІЛМЕЙ МҰНЫ ЖАЗҒАН ЖОҚ…»

(Абай өлеңдерінің көшірмелеріне текстологилық-мәтіндік талдау) І. БӨЛІМ: «БІЛІМДІДЕН ШЫҒЫП… ТАЛАПТЫҒА КЕЗ БОЛҒАН СӨЗ» (Тағдырлы дәптерлердің тағдыры ) 1. Сөз өнері саласында қандай да бір қағиданы қатаң ұстанатын ілім саласы бар ма? – деп сұрай қалса, әр қалам иесі, сөзсіз: – текстология, яғни, мәтінтану ілімі – деп жауап берер еді. Кейінгі...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Ғақлия. ЖЕТІНШІ СӨЗ

Жас бала анадан туғанда екі түрлі мінезбен туады: біреуі — ішсем, жесем, ұйқтасам деп тұрады. Бұлар — тәннің құмары, бұлар болмаса, тән жанға қонақ үй бола алмайды. Һәм өзі өспейді, қуат таппайды. Біреуі — білсем екен демеклік. Не көрсе соған талпынып, жалтыр-жұлтыр еткен болса, оған қызығып, аузына салып, дәмін татып...

ТОЛЫҒЫРАҚ

ЖАЗҒЫТҰРЫ

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы, Масатыдай құлпырар жердің жүзі. Жан-жануар, адамзат анталаса, Ата-анадай елжірер күннің көзі. Жаздың көркі енеді жыл құсымен, Жайраңдасып жас күлер құрбысымен. Көрден жаңа тұрғандай кемпір мен шал, Жалбаңдасар өзінің түрғысымен. Қырдағы ел ойдағы елмен араласып, Күлімдесіп, көрісіп, қүшақтасып. Шаруа қуған жастардың мойыны босап, Сыбырласып, сырласып, мауқын басып....

ТОЛЫҒЫРАҚ

МЕН ІШПЕГЕН У БАР МА?..

ИРАН-ҒАЙЫП Абай – Ақын. Құнанбай – Аға сұлтан-правитель, Абайдың әкесі. Оразбай – Ру басы. Күнту – Ру басы. Көкбай – Абайдың досы. Ақылбай – Құнанбай бауырына салған – Абайдың тұңғышы. Олжабай – кедей жігіт. Нұрғаным – Құнанбайдын кіші әйелі – тоқалы. Әйгерім – Абайдың әйелі. Xадиша – Олжабайдың ғашығы. Ел...

ТОЛЫҒЫРАҚ

БІРІНШІ СӨЗ

Бұл жасқа келгенше жақсы өткіздік пе, жаман өткіздік пе, әйтеуір бірталай өмірімізді өткіздік: алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық – әурешілікті көре-көре келдік. Енді жер ортасы жасқа келдік: қажыдық, жалықтық; қылып жүрген ісіміздің баянсызын, байлаусызын көрдік, бәрі қоршылық екенін білдік. Ал, енді қалған өмірімізді қайтіп, не қылып өткіземіз? Соны таба алмай өзім...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Абай

Қансонарда бүркітші шығады аңға Қансонарда бүркітші шығады аңға, Тастан түлкі табылар аңдығанға. Жақсы ат пен тату жолдас – бір ғанибет, Ыңғайлы ықшам киім аңшы адамға. Салаң етіп жолықса қайтқан ізі, Сағадан сымпың қағып із шалғанда. Бүркітші – тау басында, қағушы – ойда, Іздің бетін түзетіп аңдағанда. Томағасын тартқанда бір қырымнан,...

ТОЛЫҒЫРАҚ

ҒАҚЛИЯ — ЕКІНШІ СӨЗ

Мен бала күнімде естуші едім, біздің қазақ сартты көрсе, күлуші еді «енеңді ұрайын, кең қолтық, шүлдіреген тәжік, Арқадан үй төбесіне саламын деп, қамыс артқан, бұтадан қорыққан, көз көргенде «әке-үке» десіп, шығып кетсе, қызын боқтасқан, «сарт-сұрт деген осы» деп. Ноғайды көрсе, оны да боқтап күлуші еді: «түйеден қорыққан ноғай, атқа мінсе...

ТОЛЫҒЫРАҚ

ҒАҚЛИЯ — БІРІНШІ СӨЗ

БІРІНШІ СӨЗ Бұл жасқа келгенше жақсы өткіздік пе, жаман өткіздік пе, әйтеуір бірталай өмірімізді өткіздік: алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық — әурешілікті көре-көре келдік. Енді жер ортасы жасқа келдік: қажыдық, жалықтық; қылып жүрген ісіміздің баянсызын, байлаусызын көрдік, бәрі қоршылық екенін білдік. Ал, енді қалған өмірімізді қайтіп, не қылып өткіземіз? Соны таба алмай...

ТОЛЫҒЫРАҚ