Күш атасы

Бір балуанға қарап Ел болған соң оның ен-таңбасы іспеттес өз рәміздері болады. Ұлт болған соң, оның ділі мен тілі болады. Сол ділі мен тілін қалыптастырар батыры мен бағланы, көсемі мен шешені, еркесі мен серкесі болады; бәрі жиналып сол елдің, сол ұлттың елдігін құрайды. «Ел болу» деген ұғымның ғажайыптылығының өзі осыдан...

ТОЛЫҒЫРАҚ

ОЛЛЖЖЖАААААССС!..

ОЛЛЖЖЖАААААССС!.. (эссе) 1 Біздің ауылдың шетінен алып Шыңғыстау даласы басталады. Шы­ғы­сында Қытай жазығы, Ресейдің таулы аймағы, солтүстігінде Ұлытау жазығы онан ары Бетпақдала, Мойынқұм, Үстүрт созылып кете барады. Бұл ұшы-қиыры жоқ Дешті-Қып­шақ даласының саялы бір бұрышы Жидебай қорығы. Абайдың ауылы. Кешқұрым сол жайсаң, көгілдір жазықта, Оллжжжаааааассс! – деп шақыру салған қатаң,...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Қасымхан БЕГМАНОВ. ҚАДЫР МЫРЗА ӘЛІ

Қадыр аға фәни жалғаннан бақи дүниеге көшкен күн неғұрлым тарих қойнауына сіңіп алыстаған сайын қадірі соғұрлым артып, атақ-даңқы қазақ аспанында асқақтай берері анық. Кеше ғана әзіл-қалжыңымыз жарасып, аға-іні боп сыйласып-сырласып жүру­ші ек, бүгін арамызда жоқ. Бұл өз­гер­мес өмір заңы. Бірде күлдіреді, бірде мұңайтады. Бірде қуантады, бірде жылатады… Ағамыздың өзі келместің...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Қайсар ӘЛІМ. РУХ-РӘУІШ. Триптих-рецензия

…Бұлақ басына талдырмаш, аққұба балғын бала ытырылып келді. Оң қолының сүйрік саусақтарын қыса жымдастырып, жылыстай жүгірген судан алақанымен көсіп алды да дәмін талғап-татпастан жұтып жіберді. Тастай екен, сімірді. Бойына сіңді, нақ құмартқандай сол әлдене бір ілімді. Өзі сондай көңілді: «Сүйем сені, күйем саған, мен үшін жаратылғандай мына Өмірді!»… Жүрегінен үкілі...

ТОЛЫҒЫРАҚ

ҰЛТ ҰСТАЗЫ. Ахмет Байтұрсынұлының нақыл сөздері

Алаш ардақтысы Ахмет Байтұрсынұлының сан қатпарлы шығармашылық тұлғасын, қоғамдық-саяси және мемлекеттік қызметін тануда нақыл сөздерінің алар орны ерен. Ұлт көсемі Әлихан Бөкейхан «Бесстрашный пророк своих убеждений» деп бағалаған санаткердің әдеби мұрасы, іргелі еңбектері қазақ рухани әлемін жаңғыртудағы тарихи қызметін атқарып келеді. Патша абақтысы, кеңес түрмесі қысымын өткере жүріп елге қызмет...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Жарылқап БЕЙСЕНБАЙҰЛЫ. ШОҚАННЫҢ АҚЫРҒЫ АЙЛАРЫ ҚАЛАЙ ӨТТІ? (ақиқат пен қауесет)

Қазақтың ұлы ғалымы Шоқан Уәлихановтың жасын-ғұмырының ақырғы айлары Алтынемел өңірінде өткені белгілі. Шоқанның асыл тәні Матай жотасының теріскей бетіндегі, кезінде Көшентоған деп аталған жердегі (қазіргі Алматы облысы Кербұлақ ауданы Шоқан ауылының маңы) төрелер қорымында мәңгілікке тыныстап жатыр. 1958 жылы оның қабірінің басына Қазақстан Үкіметі тарапынан биік құлпытас орнатылды. Ұлы ғалым...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Бар құрылықта ізі жатыр

1987-жыл. 1-мамыр. Жазушылар одағы ғимаратының алды. Сағат 9 шамасы. О тұс, бұ тұста топ-топ ақын-жазушылар. Ду-ду күлкі естіліп қалады. Май шеруіне барар жұрт көңілді. Мен ғимараттан шығып, қай топқа жанасуды бағдарлап тұрғанмын. Киров (қазіргі Бөгенбай батыр) көшесі жақтан қиыстап Әнуар Әлімжанов пен Амантай Сатаев келеді екен, соларға қарсы жүрдім. Кеше...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Қазақи рухты кестелеу жолында

1. Ертеде жазылса да, өміршең… ( Жазушының кеңес дәуріндегі шығармаларынан) Жазушының өмірлік материалды көркемдік шындыққа айналдыру ұстанымы, қаламгер шеберлігін анықтау жолының бірі – кейіпкерлер мен олардың прототиптерінің көркемдік шешім барысындағы арақатынасын салмақтауға саяды. Кейіпкер прототиптерін анықтау – әдебиеттану ғылы­мын­дағы маңызды мәселелердің бірі, се­бе­бі, жазушы кейіпкердің тір­ші­­ліктегі бір ғана адамның бой­ындағы...

ТОЛЫҒЫРАҚ

Созақтың сырбаз Сәуірбегі

Қазақ халқының біртуар перзенті, қарымды қаламгер, майдангер жазушы Сәуірбек Бақбергеновтің өзінен бұрын шығармаларын танып, біліп, оқып өстік. Мектеп қабырғасында ой-санамыз тұп-тұнық, шынайы таза, балаң балалық шақтың ауласында жазушының шығармаларын ауылдық кітап үйінен алып үйге жеткенше асығамыз. Қарақұрдың дауылды бораны бір басталса аптаға созылатын. Желі де күшті, қары да қалың түсетін....

ТОЛЫҒЫРАҚ

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өнегесі

Жаратылысында бөлек, кесек тұлғалардың өмірі мен қызметі ел-жұртына, әсіресе жас буынға қашанда үлгі-өнеге. Ондай тұлғалар: оқымысты, ғұлама, арынды ақын, абыз жазушы, ділмар драматург, жә болмаса мемлекет басшысы, уақыт талабы үдесінен табылатын парасатты қайраткер өткен тарихымыздан ғана емес, бүгінгі замандастарымыздың санатынан да аз ұшыраспайды. Мемлекетіміздің бүгін таңдағы басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақ­стан...

ТОЛЫҒЫРАҚ