(Жалғасы. Басын осы сілтемеден оқисыздар) Сегізінші тарау Төртінші шегініс. Ала сиырды кім ұрлады? Сиырдауысты үрей. Көрінбейтін кездесу. Ғажап із. Біреу қашты. Сол күні Ерік сайдағы көкмайсада әдеттегідей балалармен футбол ойнап, қас қарая үйге келсе, шешесі аулада тықыршып жүр. Әдетте, үйде тып-тыныш тамақ дайындап отыратын. Бүгін неге біртүрлі мазасыз? Бірдеңе боп...
Бірінші тарау Айдалада жалғыз үй. Басқа шопандар қайда? Тұншыққан тыныштық. Қараман аман ба?. Айдалада маңқиған қоңырқай киіз үйден ешқандай тіршілік нышаны білінбегені біртүрлі күдікті көрінді. Төңкеріп тастап кеткен қазандай күмпиіп, неге жалғыз қалғаны түсініксіз. Ауылдан автобуспен келген ақсұр, киіз қалпақты қарт пен ақ орамалды кемпір, шолақ жең, шақпақты қоңырала жейде...
ЖАҒЫРАПИЯ Бес саусақтың бірдей еместігі секілді, сыныптағы әр баланың әр пәнді қабылдау өрісі де сан қилы. Әшірдің қалауына салса – жағырапия, тарих, әдебиет сынды пәндерді мектеп бағдарламасынан шығарып тастар еді. Бұл пәндер алынбас қамалдай еді Әшірге. Әсіресе жағырапия, жер шарындағы мемлекеттердің есебі, олардағы ұлттардың саны, түрі-түсі, тілі, айналысатын кәсіптері, астанасы...
Біз аяқ астынан көшетін болдық. Туған‑туысқан, көрші‑қолаңға жайылған дастархан жиыла салысымен, шешем мен Ізет әкпем әйнек шишасы бар, ондық шамның жарығымен мидай араласып кеткен, жуылған ыдыс‑аяқтың ішінен өз заттарын бөлектеп, біздікін бір қорапқа салып жатыр. Көзі көкпеңбек, екі бұрым қылып өрген шашы сары алтындай болып арқасында жатқан, алды бұрқырап, бұйраланып...
Индонезия елінің Горонтало шаһарында пайда болған бес саудагер жайындағы әңгімені әуелі қала базарындағы сатушылар естіп білді. Әр тұтынушыны түстеп танитын саудагерлердің аңдыған-баққандары сол емес пе? Сөредегі дүниесін асыра мақтап, ылдым-жылдым өткізіп жіберуге дағдыланған, адамдарды алдап-сулап баюдың жолына түскен олардың бойын іштарлық, қызғаныш сынды қызылкөз нәпсі жайлағалы қа-ша-ан?! Байқайды, жаңадан келген...
Балаларға арналған әңгімелер Биылғы қыс жылдағыдан аса суық. Күн түске тақағанымен ызғар беті қайтар емес. Көлбай бастаған балалардың ауыл шетіндегі төбе басында ойнап жүргендеріне біршама уақыт болған. Жылы киініп шыққанымен тоңа бастады. Ара шағып алғандай шың-ң ете түскен беттерін уқалап-уқалап қояды. Қалқан құлақ Келдібек мойнындағы бөкебайымен көзін ғана жылтыратып бет-аузын...